19 Marca 2024 07:00
Menu
Z życia szkoły
Kontynuacja Akcji "S...
Sprzatanie Świata
Zakochaj się w Pabi...
Wielki sukces w pił...
XX Jubileuszowy Rajd...
Logowanie
Nazwa użytkownika

Hasło



Nie możesz się zalogować?
Poproś o nowe hasło
BIP
Patronka szkoły - Stefania Sempołowska

Stefania Sempołowska (1869 – 1944) – córka Stanisława i Marii z Potrzobowskich urodziła się 1 października 1869r. w majątku rodzinnym Polenisz, koło Środy. Ojciec Stefanii zmarł wcześnie na atak serca. Majątek został odebrany rodzinie i zlicytowany za długi co spowodowało ruinę finansową Sempołowskich.

Stefania miała dwie siostry – Halinę i Stanisławę oraz brata Franciszka. Rodzeństwo wychowywane było w duchu patriotycznym. Duży wpływ wywarły na Stefanie opowiadania babki o wydarzeniach okresu Wiosny Ludów oraz wspomnienia roku 1863. Pogarszające się warunki materialne rodziny Sempołowskich spowodowały, że w 1878r. matka Stefanii postanowiła wyjechać do Warszawy w celu zdobycia zawodu.

Ukończyła kurs, wynajęła skromny lokal i otworzyła pracownię sztucznych kwiatów. Szczęśliwym trafem nieopodal znajdowała się tajna szkoła żeńska Jadwigi Papi (dalekiej krewnej Stefanii), do której w 1878 r. trafiły wszystkie trzy siostry Sempołowskie. Patriotyczna atmosfera panująca na pensji i radykalizm społeczny większości nauczycieli odegrały znaczną rolę w uformowaniu się światopoglądu S.Sempołowskiej

Panna Stefania była zdolna, pracowita, sumienna i obowiązkowa. Chętnie pomagała słabszym koleżankom. Często spotykały ją wyrazy uznania ze strony profesorów i wychowawczyń. W szkole tej spędziła Stefania siedem lat. Jeszcze przed ukończeniem pensji Stefania zaczęła dawać korepetycje koleżankom, chcąc wspomóc swoją rodzinę.

Po ukończeniu szkoły w 1886 r. Stefania przygotowywała się do zdania rządowego egzaminu nauczycielskiego, marząc o wyższych studiach i udzielając korepetycji dzieciom z zamożnych rodzin. W 1887 roku Sempołowska zdała egzamin przed komisją rządową i otrzymała wyższy „patent nauczycielki domowej” i rozpoczęła samodzielną pracę nauczycielską. Jednocześnie był to dla Sempołowskiej okres intensywnych studiów i samokształcenia. Zdobywała ona wiedzę głównie w tak zwanym Uniwersytecie Latającym. Uniwersytet nazwano „latającym”, gdyż ze względów bezpieczeństwa wykłady dla różnych grup i przedmiotów odbywały się w coraz to innych lokalach prywatnych. W 1899 Stefania znalazła się w Zarządzie Uniwersytetu.

Uniwersytet stał się też dla Sempołowskiej szkołą społecznego działania w duchu emancypacyjnym i demokratycznym; organizowaniu «kompletów», wynajdywała lokale na zajęcia, prowadziła sekretariat. Jako przedstawicielka młodzieży związanej z Uniwersytetem Latającym znalazła się w delegacji warszawskiej na jubileusz Elizy Orzeszkowej w Grodnie w r. 1892. Pod wpływem J. K. Potockiego, a także z podziwu dla działalności Konrada Prószyńskiego – «Kazimierza Promyka», Stefania wstąpiła do Ligi Polskiej (później Ligi Narodowej) i włączyła się do prac prowadzonych w Warszawskim Kole Oświaty Ludowej, a następnie w Kobiecym Kole Oświaty Ludowej (1883r.). Sempołowska materialnie i organizacyjnie przyczyniła się również do założenia w Warszawie w latach dziewięćdziesiątych wypożyczalni pomocy szkolnych, z której do r. 1901 korzystały prywatne szkoły polskie.

Przez wiele lat kierowała Sekcją Pedagogiczną, zajmującą się dokształcaniem i zaopatrywaniem nauczycieli w pomoce naukowe. W 1891 r. uczestniczyła niemal we wszystkich kobiecych konferencjach, zarówno w kraju, jaki i za granicą. W 1894 r. Sempołowska założyła tajną "pensję" dla dziewcząt, w której wykładali znani i szanowani pedagodzy: Janusz Korczak, Antoni Bem, Laura Pytlińska, Teodora Męczkowska i inni. Szkoła była bezwyznaniowa, dążyła do wyrobienia samodzielności myślenia i uspołecznienia uczniów. Nie dawała żadnych uprawnień, ale oryginalny eksperyment dydaktyczno-wychowawczy zyskał znaczne uznanie w środowisku postępowej inteligencji. Sama S.Sempołowska nauczając geografii, wprowadziła rysowanie map i planów, przezrocza, a nade wszystko krajoznawcze wycieczki z młodzieżą.

W latach 1898 i 1899 spotkały Stefanię dwa ciężkie ciosy osobiste. Jesienią 1898 r. zginął jej serdeczny przyjaciel i nauczyciel Józef Karol Potocki, natomiast równo rok później Bolesław Hirszfeld – człowiek, który odegrał dużą rolę w życiu Sempołowskiej. W 1903 r. po trzecim aresztowaniu Stefania została wydalona z Warszawy i udała się do Krakowa, gdzie również czynnie działała. Napisała książkę „Niedola młodzieży w szkole galicyjskiej”, a materiałów do niej dostarczyli uczniowie.

We wrześniu 1905 r. Sempołowska uzyskała zgodę na powrót do Warszawy. Rozpoczęła działalność w Związku Nauczycieli Ludowych, a w trzy lata później w Związku Nauczycielstwa Polskiego. W przemówieniu na wielkim wiecu nauczycielskim, 8 XII 1905 w Filharmonii Warszawskiej, wysuwała przed szkołą polską wielkie zadanie wychowywania «wolnych obywateli wolnego społeczeństwa». Proponowała także (O udziale młodzieży w radach pedagogicznych) uczestnictwo samych uczniów w «kierownictwie i odpowiedzialności za życie szkoły». W r. 1908 S.Sempołowska i Stanisław Michalski, jako przedstawiciele prywatnych zrzeszeń pedagogicznych, wzięli udział w I Międzynarodowym Kongresie Wychowania Moralnego w Londynie. W wygłoszonym tam przemówieniu Stefania przedstawiła prześladowania polskich instytucji i działaczy oświatowych w zaborze rosyjskim. Wystąpienie to wywołało protest przedstawiciela rosyjskiego Ministerstwa Oświaty oraz przewodniczącego Kongresu. Licząc się z represjami po powrocie podobno przez pewien czas ukrywała się pod nazwiskiem Sierpińska.

Od chwili powrotu do Warszawy Stefania opiekowała się więźniami politycznymi oraz strajkującymi robotnikami – ofiarami caratu. Pomagała repatriantom, jeńcom wojennym – po wybuchu I wojny światowej.Dzięki swemu autorytetowi, niekwestionowanemu zwłaszcza w początkowym okresie, a także dawnym przyjaźniom i znajomościom, Sempołowska zdobyła wyjątkowe prawa – wstępu do więzień nawet najcięższych, pertraktowania z władzami więziennymi, osobistego przedstawiania skarg najwyższym czynnikom państwowym.

Ciosem stała się dla niej śmierć ukochanej matki (1921r.). W 1932 r. Sempołowska zaczęła chorować. Przyczyną choroby był ciągły stres psychiczny i przepracowanie. Opracowała dwa studia o szkolnictwie – „Z tajemnic Ciemnogrodu”, (1924 i 1928 r.) Następnie opisała dzieje dotarcia do bieguna północnego oraz ostatniej włoskiej wyprawy Nobilego w książce „Na ratunek”. Ostatnią pracą Sempołowskiej, było zredagowanie zbiorowego wydania książki „Warszawa wczoraj i dziś”. Stefania w okresie swojego życia napisała wiele artykułów, które zostały opublikowane głównie w postępowej prasie: „Poradniku dla czytających książki”, Nowych Torach”, „Myśli Polskiej”, „Ogniwie”, „Głosie Nauczycielskim” i innych. Była współredaktorką czasopisma dla dzieci i młodzieży „Z bliska i z daleka” oraz „W słońcu”.

Podczas II wojny światowej, pomimo pogarszającego się stanu zdrowia, nadal służyła innym, organizowała pomoc dla więźniów i Żydów w warszawskim getcie. W nocy z 28 na 29 września 1942 r. gestapo dokonało aresztowań wśród byłych obrońców więźniów politycznych. Stefania również miała zostać aresztowana. Wówczas wielu przyjaciół Sempołowskiej zostało skazanych na śmierć.

Stefania Sempołowska zmarła 31 stycznia 1944 r. W ostatnich chwilach życia była przy niej rodzina i bliscy przyjaciele. Małe grono najbliższych odprowadziło zmarłą na Powązki do rodzinnego grobu.

Dziś znajduje się na nim płyta z napisem „Stefania Sempołowska 1869 – 1944. Działaczka oświatowa i nauczycielka. Niestrudzona bojowniczka o prawa więźniów”.

Stefania Sempołowska była postacią niezwykłą. W charakterze jej było wiele kontrastów i paradoksów. Sama o sobie mówiła: "Jestem rewolucjonistką z temperamentu a tradycjonalistką z upodobania". Powszechnie szanowano jej bezkompromisowość, odwagę i poświęcenie.


Bibliografia:
  • Michalski S. Społeczna i pedagogiczna działalność Stefanii Sempołowskiej na tle epoki. Warszawa 1973wyd. KiW
  • Pacholczykowa Alicja– Stefania Aniela Sempołowska Internetowy Polski Słownik Biograficzny
  • Mortkowicz – Olczakowa H. Panna Stefania Warszawa 1961
  • Wawrzykowska – Wierciochowa D. Stefania Sempołowska Warszawa 1981
  • Pod red. Gąsiorowskiej Natalii - Życie i działalność Stefanii Sempołowskiej, PIW, Warszawa 1960 r.
Programy realizowane w naszej szkole